ZOT van schrijven: Vlaamse artiesten zetten geletterdheid in de kijker met exclusieve kunstwerken

Aurora, de Belgische producent van papierwaren, is verheugd om dit jaar opnieuw de ‘Week van de Geletterdheid’ te ondersteunen met een bijzonder initiatief. Onder het thema ‘ZOT van schrijven!’ werken Domien Delforge, de Vlaamse cartoonist die je beter kent als Studio Stoutpoep, zanger Jonas 'Jokke' Van Langendonck en Mathieu Carpentier, auteur én acteur unieke creaties uit . De campagne; die culmineert in een tijdelijke tentoonstelling en happening op woensdag 11 september op het Martelarenplein van Leuven, wil het belang van geletterdheid op een creatieve en inspirerende manier benadrukken. Wist je dat 15 % van 16- tot 65-jarigen onvoldoende geletterd is? ( bron: OESO, 2013) Deze campagne wordt gesteund door Vocvo vzw/Wablieft, de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief & Documentatie vzw (VVBAD) en Ligo, Centra voor Basiseducatie.  

Week van de Geletterdheid 

Naar aanleiding van de Week van de Geletterdheid (van 8 – 15 september 2024) – die jaarlijks georganiseerd wordt door Vocvo vzw – creëren artiesten Domien Delforge (Studio Stoutpoep), Jonas 'Jokke' Van Langendonck en Mathieu Carpentier unieke en exclusieve werken. Van een nieuwe song tot een pakkend gedicht en een creatieve cartoon. Het thema 'ZOT van schrijven' verwijst naar het nostalgische ZOT-mannetje dat velen van ons in hun schriften tekenden. Dit figuurtje vormt nu de inspiratiebron voor diverse artistieke uitingen, waarbij de kracht van de pen centraal staat. Met deze creaties geven deze Vlaamse artiesten zowel mensen met beperkte geletterdheidsvaardigheden als mensen met geletterdheidsnoden in Vlaanderen een stem. Uit een OESO-onderzoek uit 2013 blijkt dat 15% van de volwassen Vlamingen (tussen 16 en 65 jaar) over beperkte geletterdheidsvaardigheden beschikt. Dit betekent dat ze moeite hebben met taal, cijfers en grafische gegevens, evenals met het adequaat gebruik van ICT. Aangezien geletterdheid een sleutelcompetentie is, beïnvloedt dit ook hun vermogen om andere competenties te ontwikkelen, zoals het verwerken van leerstof, het plannen en uitvoeren van zelfstandige taken en het oplossen van problemen. 

Aurora, met haar sterke focus op kennisoverdracht en educatie, voelt zich geroepen om hier een verschil in te maken. “Het is bij Aurora al meer dan 89 jaar onze missie om overdracht van kennis te stimuleren en op een toegankelijke manier te faciliteren,” zegt Gert Cielen, CEO van Aurora. “Daarom kiezen we ervoor om ook dit jaar weer lokaal ons steentje bij te dragen met de ZOT van schrijven-campagne.” 

Waarom “ZOT van schrijven”? 

Het thema ‘ZOT van schrijven’ verwijst naar het nostalgische ZOT-mannetje dat velen van ons in hun schriften tekenden tijdens hun jeugd. Dit eenvoudige figuurtje dient nu als inspiratiebron voor diverse artistieke uitingen, waarbij de kracht van de pen centraal staat. De artiesten vertrekken vanuit dit thema om hun unieke creaties vorm te geven, elk op hun eigen manier. Het doel is om mensen bewust te maken van het plezier, de creativiteit en de kansen die geletterdheid biedt. 

Voor deze campagne doet Aurora een beroep op Studio Stoutpoep, Jonas 'Jokke' Van Langendonck en Mathieu Carpentier. 

Domien Delforge, bekend onder zijn pseudoniem Studio Stoutpoep, is een prominente Belgische cartoonist. In 2022 trok hij de aandacht van Uitgeverij Vrijdag, die zijn debuut ‘Studio Stoutpoep’ uitgaf. Sinds 2023 verschijnt er wekelijks een cartoon van zijn hand in De Morgen. Domiens werk is doordrenkt met maatschappelijke thema's en humor. Als illustrator en verhalenverteller begint zijn creativiteit altijd met de pen.

Jonas ‘Jokke’ Van Langendonck is een Leuvense singer-songwriter die door zijn finaleplaats bij De Nieuwe Lichting 2022 een vaste waarde is geworden in de Vlaamse muziekscene. Dit voorjaar verkocht hij Het Depot in Leuven twee keer uit en zijn debuutalbum ‘Verzamelwoede’ was op vele festivals te horen. Jonas is dagelijks bezig met de Nederlandse taal, zowel in zijn songteksten als in zijn muziek, waarmee hij een breed publiek weet te raken. “Alles in het leven gaat over je uiten, op welke manier dan ook. Voor mij is dat muziek en bijgevolg taal. Het schrijven met pen en papier heeft iets bijzonders, iets tastbaars. Ik vind het enorm belangrijk dat mensen zich met taal kunnen uitdrukken en daarom wil ik me achter dit initiatief zetten.” 

Mathieu Carpentier speelde bijna zes jaar lang de rol van Joren De Witte in ‘Thuis’. In 2023 verliet hij de serie om zich te richten op kortfilms en een carrière als woordkunstenaar. Dat jaar bracht uitgeverij Deystere zijn eerste dichtbundel ‘Ik zwijg liever en schrijf’ uit, een titel die zijn passie voor schrijven weerspiegelt. Mathieu legt al zijn gedachten en ideeën vast op papier, wat vaak resulteert in creatieve uitingen die hij graag met de wereld deelt. “Alles wat gelezen kan worden, is ooit geschreven. Het is daarbij ook het bewijs van het menselijk bestaan. Wat we allemaal hebben doorstaan. Het gaat om het delen en aanwakkeren van gevoelens en dat moeten we behouden. ​ Ik denk dat schrijven met pen en papier magischer is dan we ooit willen toegeven en geloven.“ 

Zotte creaties rond geletterdheid  

Voor deze sensibiliseringscampagne starten de artiesten allemaal met een pen in een boekje van papierfabrikant Aurora. Want uit verschillende onderzoeken (Mueller en Oppenheimer, 2014) blijkt dat schrijven met pen en papier helpt om te leren spellen, letters te herkennen, te schrijven en om minder fouten te maken. Door fysisch te schrijven kan je bovendien beter en meer onthouden, en beter focussen. Doodlen, denk maar aan het ZOT-mannetje, en bij uitstek met de hand schrijven, zijn niet alleen een leuke bezigheid, het zijn ook supermiddelen voor het bevorderen van concentratie en geheugen, en het op orde brengen van gedachten (Van der Weel, F. R., & Van der Meer, A. L. H., 2023). Volgens pedagoog Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool Gent) hebben zowel pen en papier als digitaal onderwijs allebei voordelen en moeten ze elkaar afwisselen. Leren op papier heeft voordelen die digitaal leren niet heeft volgens De Bruyckere: "Notities maken helpt bij het onthouden van de leerstof. En moeilijke teksten lezen vlotter op papier dan op een scherm. Bovendien kan technologie de leerlingen ook afleiden." 

UNESCO, de organisatie in de Verenigde Naties voor onderwijs (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization), waarschuwde onlangs nog voor een te snelle digitalisering in het onderwijs. "Technologie moet menselijke interacties in het lesgeven ondersteunen, maar mag die nooit verdringen", klinkt het. In Zweden wordt dit debat reeds gevoerd, zo wil de overheid de te snelle digitalisering terugdraaien door opnieuw naar één leerboek per leerling en per vak te gaan. Ook in Nederland gaan er stemmen op om weer over te schakelen op pen en papier. ​ 

Daarnaast voegt Mathieu Vanhaelewyn – Planleider Strategisch Plan Geletterdheid bij Vocvo – het volgende toe: ​ 

“De Week van Geletterdheid (8 tot 15 september) staat dit jaar in het teken van “Hou het duidelijk”. Daarmee willen we de brede maatschappij doen nadenken over drempels. Wie inzet op duidelijke taal, communicatie en dienstverlening neemt drempels weg, voor iedereen. Dus ook voor de 1 op 7 volwassenen in Vlaanderen die laaggeletterd zijn. Dat is de doelgroep waar de campagne van Aurora vandaag aandacht voor vraagt. Investeren in geletterdheid is investeren in mensen en dus in onze maatschappij.” 

Beleef de ZOTTE Happening 

Vandaag, woensdag 11 september, is iedereen welkom op het Martelarenplein in Leuven tussen 14u en 18u30 om de zotte creaties van Domien Delforge, Jonas ‘Jokke’ Van Langendonck en Mathieu Carpentier te ontdekken. Deze tijdelijke tentoonstelling & happening biedt een unieke gelegenheid om de kunstwerken van dichtbij te bewonderen en bij te leren over de problematiek van laaggeletterdheid in Vlaanderen. 

Maar er is meer: bezoekers kunnen ook een gratis limited-edition notitieboekje bemachtigen met de creaties van de artiesten. Deze boekjes zijn ontworpen om toegankelijk te zijn voor iedereen, zonder financiële drempels. “We willen dat iedereen de kans krijgt om deze unieke kunstwerken te bezitten, zonder dat kosten een belemmering vormen”, zegt Cielen. 

Na afloop van de tentoonstelling zullen de originele kunstwerken worden geschonken aan organisaties die zich dagelijks inzetten voor de geletterdheid van Vlamingen. Hiermee wil Aurora niet alleen bewustwording creëren, maar ook actief bijdragen aan oplossingen voor dit maatschappelijke probleem. ​ 

Alle info over de Week van de Geletterdheid: https://houhetduidelijk.be ​